Khi tìm hiểu về Blockchain, có lẽ các bạn cũng từng một lần nghe qua cụm từ Smart Contract. Vậy nó có những đặc điểm, tính chất nào? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.
Nội dung bài viết
Smart Contract là gì?
Smart Contract hay hợp đồng thông minh chính là một giao thức giao dịch áp dụng công nghệ Blockchain. Mục đích của nó là thực hiện các điều khoản theo trình tự mà không phải nhờ vào bên thứ 3.
Contract này còn có thể tự động được thực hiện và ghi nhớ các hợp đồng pháp lý. Điều này giúp cho việc truy xuất dữ liệu diễn ra đơn giản hơn.
Hiểu theo cách đơn giản hơn, hợp đồng thông minh được dùng để tự động hóa các thỏa thuận. Ngoài ra, nó được dùng để activated các hành động tiếp theo nếu như đủ điều kiện.
Smart Contract = Legal contract ( Ngôn ngữ máy tính)
Khái niệm về SC được đưa ra lần đầu tiên vào năm 1994 bởi Nick Szabo. Đây là một nhà khoa học máy tính kiêm nhà phát minh người Mỹ. Trong bài viết của mình, ông đề cập đến việc sử dụng các giao dịch điện tử để thực hiện các hợp đồng có điều kiện, không cần sự can thiệp của bên thứ ba.
Cho đến khi Bitcoin ra đời vào năm 2009. Kể từ đó, hợp đồng thông minh đã trở thành một phần quan trọng của hệ sinh thái Blockchain và được sử dụng rộng rãi trong các ứng dụng DeFi, IoT và nhiều lĩnh vực khác.
Các đặc điểm của Smart Contract
Giống như các hợp đồng truyền thống, hợp đồng thông minh cũng đưa ra nhiều điều khoản khác nhau. Mặc dù vậy, những dữ liệu này được viết bằng ngôn ngữ lập trình Blockchain.
Một Smart Contract sẽ có 4 đặc điểm chính như sau:
- Nền tảng phân quyền: Nếu đã thỏa thuận xong, hợp đồng sẽ được vận hành. Tiếp tục phân phối cũng như lưu trữ dữ liệu.
- Chữ ký số: Bắt buộc các bên phải có hướng giải quyết về chữ ký số và thực hiện các thao tác thông qua nó.
- Điều khoản hợp đồng: Được quy định tại dạng chuỗi và là nội dung do các bên đưa ra.
- Chủ thể hợp đồng: Là các đối tượng tham gia vào hợp đồng trực tiếp,.
Cách thức hoạt động của Smart Contract
Khi một Smart Contract được triển khai trên Blockchain, nó sẽ lưu trữ và thực thi trên một mạng được giám sát bởi nhiều nút độc lập. Và mỗi nút trong mạng sẽ xác minh các giao dịch được tạo bởi hợp đồng thông minh và cập nhật trạng thái của chuỗi khối.
Các SC có thể được viết bằng nhiều ngôn ngữ lập trình khác nhau. Nhưng phổ biến nhất là Solidity – một dạng programming language được phát triển riêng cho Ethereum.
Khi một giao dịch được thực hiện trên Blockchain, hợp đồng thông minh sẽ đọc thông tin về nó. Đồng thời xác minh tính hợp lệ, thực hiện các hành động được quy định trong hợp đồng. Ví dụ có thể là chuyển tiền, thay đổi trạng thái của chuỗi khối hoặc thực hiện các tác vụ khác.
Đáng chú ý, trong quá trình thực thi, tất cả các bên không có quyền thay đổi giao dịch. Ngoài ra, việc xem kết quả chỉ có bên cấp quyền mới có thể làm. Chính vì thế, phải cân nhắc kỹ càng với các tình huống ngoài ý muốn.
Smart Contract có các ưu và nhược điểm gì?
Loại hợp đồng này có nhiều ưu và nhược điểm khác nhau, dưới đây là một số thông tin bạn cần nắm.
Ưu điểm
- Mang tính tự động: Vì không chịu sự can thiệp của bên thứ 3 nên sẽ tăng tính minh bạch và giảm thiểu rủi ro cho các giao dịch trên Blockchain.
- Tính toàn vẹn: Được mã hóa và lưu trữ trên Blockchain, không thể bị thay đổi hay xóa bỏ một cách dễ dàng. Như vậy sẽ đảm bảo tính toàn vẹn của hợp đồng và tránh được các cuộc tấn công mạng.
- Tiết kiệm chi phí: Việc thực hiện các giao dịch bằng hợp đồng thông minh giúp giảm thiểu nhu cầu, giúp giảm chi phí và thời gian giao dịch.
- Tính linh hoạt: Có thể được triển khai trên nhiều loại chuỗi khối khác nhau, giúp tăng tính linh hoạt và tương thích trong các hệ thống.
- Khả năng chuyển giao tài sản kỹ thuật số: Có thể được sử dụng để chuyển giao tài sản kỹ thuật số như tiền điện tử, chứng khoán, giấy tờ tài sản và các loại tài sản khác.
- Tính bảo mật: Khả năng bảo vệ gần như ở mức tuyệt đối, tạo sự yên tâm cần có.
Nhược điểm
Dù hợp đồng thông minh mang lại nhiều tiềm năng trong việc phát triển các ứng dụng Blockchain, nhưng nó vẫn tồn tại một số nhược điểm. Bao gồm:
- Khó tham chiếu, sửa đổi: Vì được mã hóa và lưu trữ trên Blockchain nên nó khó để sửa đổi nếu cần. Cố tình tinh chỉnh sẽ làm giảm tính toàn vẹn của hợp đồng.
- Ngôn ngữ lập trình phức tạp: Lập trình SC đòi hỏi kiến thức chuyên sâu về ngôn ngữ lập trình Blockchain và Solidity.
- Tốc độ xử lý chậm: Chậm hơn so với các giao dịch truyền thống.
- Sự phụ thuộc vào Blockchain: Do chỉ có thể được triển khai trên các hệ thống Blockchain phù hợp.
Smart Contract và những ứng dụng thực tiễn
Hợp đồng thông minh ra đời và đem đến nhiều thay đổi mới. Sau đây là một số ứng dụng thực tiễn của nó.
Trong thanh toán
Smart Contract có thể được sử dụng trong các ứng dụng thanh toán. Như vậy sẽ tạo ra các giao dịch tự động với độ nhanh nhẹn và bảo mật tốt. Các hành động có thể áp dụng gồm:
- Thanh toán trực tuyến.
- Chuyển tiền.
- Giao dịch ngoại tệ.
- Bảo mật thanh toán.
- Xử lý các yêu cầu hoàn trả.
Như vậy, viêc sử dụng loại hợp đồng này sẽ giúp giảm thiểu sự can thiệp của bên thứ ba. Ngoài ra còn tăng tính toàn vẹn của giao dịch và giảm thiểu chi phí phát sinh trong quá trình trao đổi.
Trong bảo hiểm
SC cũng có thể được sử dụng trong lĩnh vực bảo hiểm. Mục đích là để giúp tăng tính minh bạch, hiệu quả và tin cậy trong quá trình xử lý các yêu cầu bồi thường… Các hành động gồm có:
- Quản lý rủi ro tiềm ẩn trong hợp đồng bảo hiểm.
- Quản lý hồ sơ khách hàng.
- Luôn đảm bảo tính toàn vẹn của hợp đồng.
- Xử lý các yêu cầu bồi thường.
Trong chứng khoán
Một số ví dụ về ứng dụng của hợp đồng thông minh trong lĩnh vực chứng khoán:
- Giao dịch chứng khoán an toàn.
- Quản lý quyền sở hữu chứng khoán, xác định các điều kiện.
- Quản lý tài sản của các quỹ đầu tư và các nhà đầu tư cá nhân.
- Xử lý các yêu cầu bồi thường.
Trong Crypto
Smart Contract là một thành phần quan trọng trong hệ thống Blockchain. Cũng vì vậy nó có nhiều ứng dụng trong lĩnh vực Crypto. Sau đây là một số ứng dụng:
- Tạo Token: Tạo ra các token trên những nền tảng Blockchain khác nhau. Chẳng hạn như Ethereum, Binance Smart Chain, Solana và nhiều nền tảng khác.
- ICO (Initial Coin Offering): Được sử dụng để xác định các điều kiện của một ICO và tự động thực hiện các quy trình phân phối token, thu thập tiền và chuyển token cho nhà đầu tư.
- DeFi (Decentralized Finance): Là yếu tố cốt lõi trong các ứng dụng DeFi như Uniswap, Sushiswap, Compound và Aave.
- DApps (Decentralized Applications): Là một công nghệ quan trọng cho phát triển các ứng dụng phi tập trung trên nền tảng Blockchain.
Tròn trò chơi điện tử
Hợp đồng thông minh thường được tích hợp trong các trò chơi phi tập trung. Sau đây là một số ứng dụng của chính:
- Token NFT (Non-Fungible Token): Tạo ra các token NFT cho các trò chơi điện tử.
- Xác định quyền sở hữu tài sản: Đảm bảo tính công bằng trong việc phân chia các tài sản, đồ vật giữa người chơi.
- Tự động hoá quy trình giao dịch: Sử dụng để tự động hóa các quy trình giao dịch trong game.
- Điều kiện và quy tắc trong game: Được sử dụng để định nghĩa các điều kiện và quy tắc trong game.
Trong quản lý hợp đồng
Một số ứng dụng của SC trong lĩnh vực này có thể kể đến như:
- Tự động hoá trong việc ký kết các hợp đồng.
- Xác định điều kiện và quy tắc trong hợp đồng.
- Tự động hoá việc thực hiện hợp đồng.
- Xác định quyền sở hữu và phân phối lợi ích phù hợp.
- Giám sát và theo dõi trình tự việc thực hiện hợp đồng.
Trong bán lẻ
Trong lĩnh vực bán lẻ, hợp đồng thông minh có thể được áp dụng để:
- Quản lý các đơn đặt hàng.
- Quản lý kho hàng.
- Xác định giá cả và khuyến mãi.
- Quản lý điểm thưởng và thẻ thành viên.
- Đảm bảo tính an toàn và bảo mật trong quá trình buôn bán.
Các ứng dụng khác
Ngoài ra, Smart Contract còn được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác như:
- Quản lý đăng ký phương tiện.
- Quản lý vận chuyển hàng hóa.
- Quản lý khai thác tài nguyên.
- Quản lý hệ thống đấu thầu.
Smart Contract và một số thông tin khác
Smart Contract có còn quan trọng trong năm 2023?
Có, hợp đồng thông minh vẫn rất quan trọng trong năm 2023 và dự kiến sẽ tiếp tục phát triển. Khi đó, ứng dụng của nó sẽ tiếp tục mở rộng ra nhiều lĩnh vực khác nhau. Nhưng nhìn chung tập trung vào việc thực hiện các giao dịch trong một số lĩnh vực. Ví dụ như tài chính, bảo hiểm, chứng khoán, chia sẻ tài sản…
Ngoài ra, Smart Contract cũng sẽ tiếp tục được áp dụng trong các dự án Blockchain và các ứng dụng DeFi (Decentralized Finance). Tiêu biểu như Uniswap, Sushiswap hay Aave…
Hơn nữa, các công nghệ liên quan đến Contract này như Solidity và các nền tảng Blockchain gồm Ethereum, Binance Smart Chain, Solana, Avalanche… cũng đang phát triển với tốc độ nhanh chóng.
Các nền tảng đang áp dụng Smart Contract
- Ethereum: Nền tảng SC đầu tiên và phổ biến nhất hiện nay. Ethereum cho phép người dùng tạo ra các hợp đồng thông minh và xây dựng các ứng dụng phi tập trung (dApp).
- Binance Smart Chain (BSC): Được xây dựng dựa trên nền tảng Ethereum và có tính tương thích với các ứng dụng trên đó.
- Cardano: Được xây dựng để cải thiện tính bảo mật và hiệu suất của các ứng dụng SC.
- Polkadot: Đây là một nền tảng blockchain đa chuỗi.
- Solana: Đây là một nền tảng blockchain mới, với khả năng xử lý giao dịch nhanh và giá thấp.
- Avalanche: Xử lý giao dịch nhanh và độ tin cậy cao.
- Tron: Chú trọng vào việc xây dựng các ứng dụng phi tập trung.
Lời kết
Sau những điều bổ ích vừa được chia sẻ bên trên, hy vọng các bạn đã hiểu biết hơn về Smart Contract. Nếu có bất kỳ ý kiến gì, hãy để lại bình luận phía bên dưới. Xin cảm ơn và hẹn gặp ở những chủ đề kế tiếp.
Đọc thêm:
